Tôi đã từng là một chủ của một xưởng sản xuất thi công công trình rất lớn và có uy tín. Nhưng từ sau sự cố không mong muốn đã xảy ra với các nhân viên của tôi thì từ đó đến nay, sự ân hận của tôi đã không cho tôi có dũng khí để tiếp tục nghề và sự nghiệp mình đã gầy dựng. Chỉ vì sự sơ suất không nên có, sự sai lầm từ một người đứng đầu doanh nghiệp như tôi mà 2 nhân viên trong quá trình làm việc đã tử nạn. Trong lĩnh vực mà tôi làm thì công việc liên quan đến hàn hơi, hàn điện là chủ yếu. Thế nhưng tôi đã thờ ơ và không mấy chú tâm để tập huấn, phổ biến đến toàn thể những người lao động đang làm việc trong xưởng những an toàn lao động. Cụ thể đó là những quy tắc và biện pháp về an toàn hàn khí hay còn gọi an toàn trong hàn hơi, hàn gió đá. Những quy định an toàn hàn hơi rất quan trọng, chính người chủ doanh nghiệp hay cơ sở là người phải nắm rõ đầu tiên, sau đó là phổ biến, tập huấn lại cho chính những người lao động trực tiếp thật kỹ càng để tránh những tai nạn lao động đáng tiếc xảy ra. Vì sai lầm đó mà tôi đã dành hết tâm huyết còn lại với nghề, giúp mọi người hiểu rõ, nắm vững các quy tắc, biện pháp để không phải mắc phải sai lầm giống như tôi. Hôm nay, đến với antoanlatrenhet.com tôi xin được chia sẻ cùng mọi người những “Quy định và kỹ thuật an toàn khi hàn hơi bạn cần nắm rõ” ngay sau đây nhé.
1. Một số điều cần nắm về hàn hơi
- Hàn hơi nóng chảy còn gọi là hàn xì oxy axêtylen (hàn gió đá), trong đó phần khe hở chỗ hàn (mối hàn) được làm chảy lỏng bằng một ngọn lửa cháy bằng khí hỗn hợp oxy axêtylen. Axêtylen thường được sử dụng như là khí đốt. Với khí này nhiệt độ ngọn lửa hàn đạt 3200°c. Các khí được lấy ra từ bình ga (chai) và dẫn từ dây ga đến đèn hàn.
- Để tránh nhầm lẫn trong lúc xử lý khí cháy và khí không cháy, các bình khí được sơn màu nhận dạng và có các chỗ nối khác nhau.
- Sự hàn khí nóng chảy phần lớn chỉ còn được sử dụng cho công việc sửa chữa. Nó có thể được dùng cho tất cả các vị trí.
2. Các yếu tố nguy hiểm và có hại trong công tác hàn hơi
a) Nổ vật lý:
Công nghệ hàn hơi sử dụng nhiều loại thiết bị chịu áp lực, do vậy có nhiều nguy cơ nổ do bình, chai chứa không chịu được áp lực chất khí bên trong. Các nguy cơ nổ vật lý thường là:
- Do va đập, rung động quá mạnh vào thân bình.
- Do chai, bình được chế tạo không đúng, không bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật an toàn hoặc do thiết bị quá cũ, bị ăn mòn quá qui định.
- Các thiết bị an toàn bị hỏng hóc, kẹt làm việc không tin cậy. Hàn trên thiết bị kín, đang chịu áp lực hoặc có chất cháy nổ. Do sử dụng đất đèn có cở hạt quá nhỏ làm tăng nhanh phần tạo khí, bụi đất đèn làm tắt van an toàn, áp kế…
b) Nổ hóa học:
Axêtylen là khí dễ cháy nổ, hỗn hợp với không khí từ 2,2% đến 81% tạo thành hỗn hợp nổ. Nguyên nhân gây nổ cháy khí Axêtylen thường do:
- Do thiết bị sinh khí Axêtylen được chế tạo không đúng tiêu chuẩn kỹ thuật, không khống chế được phản ứng tạo khí, không bảo đảm chế độ làm nguội khí.
- Do bị nuốt lửa, thiết bị dập lửa tạt lại không có, hoặc không bảo đảm hoạt động hiệu quả.
- Do vận hành bình Axêtylen không đúng phương pháp, để còn hổn hợp không khí và Axêtylen trong bình.
- Do thiết bị không kín ( bình, chai, van, đường ống dẫn khí…) để rò khí ra ngoài gây nên hỗn hợp nổ.
c) Nguy cơ cháy:
- Công việc hàn cắt kim loại làm phát sinh nhiệt lớn, có nhiều tàn lửa, dễ là nguồn gây cháy nếu môi trường làm việc có chất dễ cháy hoặc khí cháy nổ khác. Nguy cơ cháy còn do oxy kỹ thuật bị rò rỉ tiếp xúc với dầu, mỡ, bụi than…
- Các tia bức xạ, hơi khí độc, các yếu tố nguy hiểm và có hại khác do đặc thù của môi trường làm việc như trên cao, hầm sâu..
3. Quy tắc làm việc cho hàn hơi và xử lý bình hơi hàn
a) Quy tắc làm việc cho hàn hơi
- Phải mang kính bảo hộ, kính màu tối để bảo vệ.
- Khi hàn trong phòng nhỏ cần chú ý cung cấp mắt trước ánh lửa lóe sáng và tia hàn văng ra. không khí mới. Không được phép sử dụng oxy cho mục đích này (nguy cơ cháy).
b) Quy tắc trong việc xử lý bình hơi hàn
- Các phụ tùng của bình gió được giữ sạch không có chất dầu mỡ. Khí oxy phản ứng gây nổ với chất dầu mỡ.
- Bình khí axêtylen phải được giữ an toàn chống đổ ngã và va chạm, bảo vệ tránh nhiệt và đông lạnh. Nếu không, khí axêtylen phân hủy được kích hoạt dẫn đến cháy bình.
- Các bình khí chỉ được vận chuyển với bộ giảm áp suất được nới lỏng vít và nắp bảo vệ đẩu bình siết chặt.
- Các phụ tùng của bình khí gồm có một van bình, một bộ giảm áp suất với vít điều chỉnh và một van khóa. Ngoài ra nó còn có một van an toàn một chiều ngăn ngọn lửa dẫn trở về khí cung cấp. Bộ giảm áp suất. Khi hàn áp suất khí cao ở bình phải được giảm đến áp suất làm việc cần thiết.
4. Một số biện pháp an toàn trong công tác hàn hơi
a) Tổ chức nơi làm việc
- Khu vực làm việc hàn cắt kim loại phải có diện tích ít nhất là 4 m2 và được thông gió tốt.
- Nơi hàn cắt phải được che chắn đề phòng sự bắt lửa gây cháy hoặc cháy lan.
- Chai Oâxy, chai Axêtylen phải được đặt đứng, bắt chặt vào các giá và cách xa nguồn nhiệt ít nhất 5 mét, bình sinh khí Axêtylen phải cách xa ngọn lửa ít nhất 10 mét. Không dự trữ quá 1 chai Ôxy, Axêtylen tại khu vực hàn.
- Khi phải làm việc di động, các chai Oxy, Axêtylen phải đặt chắc chắn trên giá hoặc xe đẩy chuyên dùng. Xe phải có mái che và không dính dầu mỡ.
- Yêu cầu về thông gió tự nhiên ở khu vực làm việc có Axêtylen.
b) Vận hành thiết bị
- Chỉ sử dụng bình sinh khí Axêtylen, chai Oâxy, chai Axêtylen đã được kiểm định và đăng ký đúng qui định. Không dùng bình sinh khí Axêtylen tự chế, chai ôxy, chai Axêtylen quá hạn kiểm định.
- Sử dụng đất đèn đúng cở hạt theo thiết kế của bình sinh khí Axêtylen. Không cho phép dùng cỡ hạt đất đèn nhỏ hơn qui định.
- Bảo đảm làm nguội tốt nhất bộ phận phân hủy đất đèn và khí Axêtylen sinh ra.
- Kết cấu của bình sinh khí phải bảo đảm đuổi được hết không khí ra ngoài khi tạo phản ứng sinh khí Axêtylen, tự động điều chỉnh quá trình phản ứng phân hủy đất đèn.
- Ống dẫn khí hàn phải được kiểm tra thử bền định kỳ, phải dùng đai siết ống, không dùng dây kẽm. Không cho phép dùng ống dẫn khí có quá 3 đoạn nối.
- Khi hàn cắt phải sử dụng trang bị bảo vệ cá nhân đúng qui định.
- Đóng mở van chai, mỏ hàn đúng qui định khi mồi lửa, khi tắt lửa. Đối với mỏ hàn kiểu hút khi hàn phải mở van oxi trước, mở van Axêtylen sau. Khi thôi hàn đóng van theo trình tự ngược lại.
- Phải cạo sơn trước khi hàn, không dùng ngọn lửa hàn để đốt cháy sơn.
- Không dùng khí ôxy trong chai để thổi bụi trên quần áo, dụng cụ, đùa giỡn khi đang làm việc.
- Không quàng ống dẫn khí vào người, vắt vai hay kẹp dưới chân.
- Không mang mỏ hàn đang cháy đi khỏi nơi làm việc, leo cầu thang.
- Không để mỏ hàn quá nóng. Khi nhúng vào nước để làm nguội phải hơi mở van oxi để nước không tràn vào mỏ hàn.
- Nhanh chóng khóa van trên mỏ hàn, mỏ cắt, van trên chai, trên bầu dập lửa khi có hiện tượng ngọn lửa tạt lại.
- Không hàn, cắt vật kín, các chai, bình bể đang có áp suất, chứa hóa chất cháy nổ, độc hại mà chưa xử lý triệt để. Khi hàn cắt trong hầm kín phải thông gió và có người giám sát.
- Phải luôn theo dõi tình trạng rò khí của dây dẫn. Nếu phát hiện rò khí phải ngưng công việc và sửa chữa khắc phục ngay.
- Khi làm việc trên cao phải chú ý an toàn, phòng cháy cho bên dưới.
- Khi giải lao, ăn trưa… phải đóng các van trên mỏ hàn, mỏ cắt, đóng các van trên chai ôxy, chai Axêtylen, mở vít van giảm áp.
- Khi kết thúc công việc phải đóng tất cả các van ở chai, đường ống, xả hết khí ra khỏi đường ống, nới vít van giảm áp, tháo ống dẫn ra khỏi chai, cuộn vòng lại cất vào kho theo qui định.
Tôi chỉ mong rằng, việc chia sẻ những quy tắc, những biện pháp kèm những kinh nghiệm mà tôi đã có được sau bao nhiêu năm làm nghề để hạn chế tối đa những điều đáng tiếc xảy ra đối với chính các doanh nghiệp, bản thân người lao động. An toàn khi hàn hơi là một vấn đề hết sức quan trọng cần được mọi người quan tâm và hơn hết là nắm được để bảo vệ chính bản thân. Đừng có thái độ thờ ơ như chính tôi thời gian trước để nhận lấy những điều thật đáng ân hận. Tôi sẽ dành quãng đời còn lại với lòng muốn được mang tới điều tốt đẹp nhất cho những người trong nghề. Để tai nạn của những đồng nghiệp của tôi không trở nên vô nghĩa. Mong rằng bài viết này đã giúp mọi người nắm rõ và có những biện pháp an toàn hơn trong lao động và trong lĩnh vực an toàn hàn hơi nhé!